Chiqindilarni saralash va utilizatsiya
Asosiy tamoyil: “Nimani olib keldingiz — o‘zingiz bilan olib keting!”
1. Chiqindilarni to‘g‘ri yig‘ish va ekologik madaniyatni shakllantirish
Zomin milliy tabiat bog‘ida har bir tashrif buyuruvchi tabiatni asrashda faol ishtirok etishi zarur.
Chiqindilarni faqat maxsus ajratilgan joylarga tashlash, ularni saralab yig‘ish va qayta ishlash madaniyatiga rioya qilish
har bir fuqarolik burchidir.
❌ Quyidagilar qat’iyan taqiqlanadi:
- Maxsus ajratilmagan joylarda piknik uyushtirish;
- Chiqindilarni belgilangan joylardan tashqariga tashlash;
- Yonuvchan suyuqliklardan foydalanish va ularning idishlarini tashlab ketish;
- Chiqindilarni yoqish yoki o‘t yoqish orqali yo‘qotish;
- Tabiiy suv havzalarida sintetik yuvish vositalaridan foydalanish;
- Chiqindilarni yerga ko‘mish yoki ko‘zdan yashirish.
✅ Amal qilinishi shart bo‘lgan qoidalar:
- O‘zingiz olib kelgan barcha chiqindilarni o‘zingiz bilan olib ketish;
- Faqat maxsus ajratilgan chiqindi idishlaridan foydalanish;
- Uzoq muddatli dam olishda shaxsiy axlat paketi (afzal qog‘oz) bilan chiqish va uni qaytishda o‘zingiz bilan olib ketish;
- Chiqindilarni ajratib yig‘ish: qog‘oz, plastmassa, organik kabi toifalarga ajratish;
- Tabiatga hurmat va tozalikni saqlash qoidalariga qat’iy rioya qilish.
♻️ Har bir chiqindini saralab:
qog‘oz — qayta ishlovga, plastmassa — qayta foydalanishga, organik chiqindilar esa — tabiatga qaytsin.
Chiqindilarni saralab tashlash — bu oddiy odat emas, bu tabiatga hurmatdir.
2. Qoidalarni buzganlik uchun javobgarlik
Zomin milliy tabiat bog‘i hududida tabiatni muhofaza qilish va tabiiy resurslardan foydalanish qoidalarini buzgan shaxslar
O‘zbekiston Respublikasining amaldagi qonunlariga muvofiq ma’muriy yoki jinoiy javobgarlikka tortiladi.
Har qanday noqonuniy chiqindi tashlash, o‘t yoqish, daraxtlarga zarar yetkazish yoki suv manbalarini ifloslantirish holatlari
uchun jarimalar va boshqa huquqiy chora-tadbirlar qo‘llaniladi.
Har bir tashrif buyuruvchi ekologik madaniyatni saqlashda o‘z hissasini qo‘shishi shart.
3. Chiqindilarning tabiiy muhitda parchalanish muddati
| Chiqindi turi | Tabiiyda parchalanish muddati |
|---|---|
| Oziq-ovqat qoldiqlari | 1 oygacha |
| Gazeta qog‘ozi | 1 yilgacha |
| Karton quti | 1 yilgacha |
| Oddiy qog‘oz | 2 yil |
| Yog‘och taxtalar | 10 yilgacha |
| Temir buyumlar | 10 yilgacha |
| Temir bankalar | 10 yilgacha |
| Eski oyoq kiyim | 10 yilgacha |
| G‘isht, beton bo‘laklari | 100 yilgacha |
| Avtomobil akkumulyatori | 100 yilgacha |
| Folga (alyumin qoplama) | 100 yilgacha |
| Elektr batareyalar | 100 yilgacha |
| Rezina shinalar | 100 yildan ortiq |
| Plastik butilkalar | 100 yildan ortiq |
| Polietilen plyonka | 200 yilgacha |
| Alyumin bankalar | 500 yilgacha |
| Shisha (oyna) | 1000 yildan ortiq |
🕊️ Har bir tashlangan chiqindi — kelajak avlodning tozaligiga bo‘lgan mas’uliyatdir.
Tabiat sizdan e’tibor, poklik va mehr kutadi.
🌱 Xulosa
Zomin milliy tabiat bog‘i — bu bizning tabiiy merosimiz.
Uni asrab-avaylash har birimizning fuqarolik burchimiz va vijdoniy mas’uliyatimizdir.
Tozalik — go‘zallikning asosi, tabiatni asrash esa kelajakning kafolatidir.